Chương trình Artemis là kế hoạch đầy tham vọng của NASA nhằm đưa con người trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ Apollo 17 năm 1972. Không chỉ dừng lại ở việc đặt chân lên bề mặt, Artemis còn hướng đến xây dựng sự hiện diện lâu dài trên Mặt Trăng và làm bàn đạp cho các sứ mệnh tới sao Hỏa. Nếu bạn tò mò về lộ trình, công nghệ, chi phí, lợi ích, hay những thách thức của chương trình này, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, dễ hiểu, và giải đáp mọi thắc mắc một cách tự nhiên.
Artemis, lấy tên từ nữ thần Mặt Trăng trong thần thoại Hy Lạp, là chương trình không gian của NASA với mục tiêu đưa phi hành gia nữ đầu tiên và phi hành gia da màu đầu tiên lên Mặt Trăng. Khác với Apollo, Artemis không chỉ tập trung vào các chuyến thăm ngắn mà hướng đến xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững. Điều này bao gồm các căn cứ trên bề mặt Mặt Trăng và một trạm không gian quỹ đạo, mở đường cho khám phá không gian sâu hơn.
Tầm quan trọng của Artemis nằm ở việc nó định hình lại cách nhân loại tiếp cận vũ trụ. Chương trình không chỉ thúc đẩy khoa học mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, thúc đẩy hợp tác quốc tế, và tạo cơ hội kinh tế thông qua thương mại hóa không gian. Đây là bước tiến để chuẩn bị cho các sứ mệnh tới sao Hỏa vào thập niên 2030.
Artemis được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn đều có vai trò cụ thể trong việc đưa con người trở lại Mặt Trăng và hơn thế nữa. Dưới đây là lộ trình chi tiết.
Artemis I, diễn ra vào tháng 11 năm 2022, là sứ mệnh không người lái đầu tiên. Tàu vũ trụ Orion, được phóng bằng Hệ thống Phóng Không gian (SLS), đã bay vòng quanh Mặt Trăng và trở về Trái Đất an toàn. Sứ mệnh này kiểm tra khả năng của SLS và Orion trong không gian sâu, từ phóng, quỹ đạo, đến tái nhập khí quyển. Kết quả cho thấy Orion có thể chịu được nhiệt độ khắc nghiệt và hoạt động ổn định.
Những bài học từ Artemis I đã giúp NASA cải tiến thiết kế. Hệ thống bảo vệ nhiệt của Orion được nâng cấp, đảm bảo an toàn cho phi hành đoàn trong các sứ mệnh tiếp theo.
Xem thêm: Tàu vũ trụ là gì? Khám phá bí ẩn, chinh phục không gian bao la
Dự kiến vào tháng 4 năm 2026, Artemis II sẽ là sứ mệnh có người lái đầu tiên. Bốn phi hành gia sẽ bay vòng quanh Mặt Trăng trong 10 ngày, không hạ cánh, để kiểm tra khả năng sinh tồn trong tàu Orion. NASA cho biết nếu không có trục trặc kỹ thuật, sứ mệnh này có thể diễn ra sớm hơn, vào đầu năm 2026. Sứ mệnh này mang ý nghĩa lịch sử, đánh dấu sự trở lại của con người tới quỹ đạo Mặt Trăng sau hơn 50 năm. Các phi hành gia sẽ thực hiện thí nghiệm khoa học và thu thập dữ liệu để chuẩn bị cho Artemis III.
Artemis III, dự kiến vào năm 2027, sẽ đưa con người trở lại bề mặt Mặt Trăng. Sứ mệnh này sử dụng tàu đổ bộ của SpaceX để đưa phi hành gia xuống khu vực Nam Cực Mặt Trăng, nơi có trữ lượng nước băng. Nước băng không chỉ hỗ trợ duy trì sự sống mà còn có thể chuyển hóa thành nhiên liệu, mở ra tiềm năng cho các sứ mệnh tương lai.
Mục tiêu của Artemis III là nghiên cứu địa chất Mặt Trăng, tìm kiếm tài nguyên, và thử nghiệm công nghệ cho các căn cứ lâu dài. Đây là lần đầu tiên con người khám phá vùng cực của Mặt Trăng.
Công nghệ Artemis là nền tảng cho sự thành công của chương trình. Hệ thống Phóng Không gian (SLS) là tên lửa mạnh nhất thế giới, có khả năng đưa hơn 27 tấn hàng hóa lên quỹ đạo Mặt Trăng. SLS được thiết kế linh hoạt, hỗ trợ cả sứ mệnh có người lái và không người lái. Tàu vũ trụ Orion, đi kèm SLS, được trang bị hệ thống hỗ trợ sự sống tiên tiến, giúp phi hành gia làm việc trong không gian sâu trong nhiều tuần.
Orion có khả năng tái nhập khí quyển với tốc độ cao mà vẫn đảm bảo an toàn. Công nghệ này đã được kiểm chứng trong Artemis I và sẽ tiếp tục được cải tiến để đáp ứng các sứ mệnh dài hơn.
Trạm Gateway là trạm không gian quỹ đạo Mặt Trăng, đóng vai trò như trung tâm nghiên cứu và trung chuyển cho phi hành gia. Gateway hỗ trợ các sứ mệnh hạ cánh, thử nghiệm công nghệ, và chuẩn bị cho các chuyến bay tới sao Hỏa. Trạm này được xây dựng với sự hợp tác của ESA, JAXA, và các đối tác quốc tế. Gateway sẽ có phòng thí nghiệm, khu vực sinh hoạt, và hệ thống năng lượng tiên tiến. Đây là bước tiến để duy trì sự hiện diện lâu dài của con người ngoài Trái Đất.
Chi phí Artemis là một chủ đề được quan tâm. Theo NASA, ngân sách cho chương trình này từ năm 2012 đến 2025 ước tính khoảng 93 tỷ USD, bao gồm phát triển SLS, Orion, tàu đổ bộ, và trạm Gateway. Riêng Artemis I đã tiêu tốn khoảng 4,1 tỷ USD. Chi phí cao là do yêu cầu về công nghệ tiên tiến và an toàn tuyệt đối cho phi hành gia. Mặc dù con số lớn, NASA cho rằng đây là khoản đầu tư xứng đáng. Các công nghệ phát triển từ Artemis có thể được áp dụng trên Trái Đất, từ năng lượng đến y học, mang lại lợi ích kinh tế lâu dài.
Lợi ích Artemis không chỉ nằm ở khám phá không gian mà còn tác động tích cực đến Trái Đất. Trước hết, chương trình thúc đẩy tiến bộ công nghệ. Các cải tiến trong năng lượng, vật liệu, và hệ thống hỗ trợ sự sống có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, từ năng lượng tái tạo đến chăm sóc sức khỏe.
Thứ hai, Artemis truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ theo đuổi các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM). Việc chứng kiến con người quay lại Mặt Trăng sẽ khơi dậy đam mê khám phá. Cuối cùng, Artemis mở ra cơ hội kinh tế thông qua thương mại hóa không gian, với sự tham gia của các công ty như SpaceX và Boeing.
Thách thức Artemis không hề nhỏ. Về kỹ thuật, việc phát triển SLS và Orion đòi hỏi độ chính xác cao, đặc biệt trong điều kiện không gian khắc nghiệt. Trì hoãn lịch trình là một vấn đề, như Artemis II từng bị hoãn do vấn đề kỹ thuật. Chi phí cao cũng gây tranh cãi, khi một số ý kiến cho rằng ngân sách nên được phân bổ cho các vấn đề cấp bách trên Trái Đất. Ngoài ra, hợp tác quốc tế và thương mại hóa không gian đòi hỏi sự phối hợp phức tạp. NASA phải cân bằng giữa các đối tác như ESA, JAXA, và các công ty tư nhân để đảm bảo tiến độ và chất lượng.
Chương trình Artemis là bước ngoặt trong lịch sử khám phá không gian. Từ công nghệ Artemis như SLS và Orion, trạm Gateway, đến những lợi ích lâu dài cho nhân loại, chương trình này không chỉ đưa con người trở lại Mặt Trăng mà còn mở đường cho sao Hỏa. Dù đối mặt với thách thức về chi phí và kỹ thuật, Artemis là minh chứng cho khát vọng chinh phục vũ trụ của nhân loại. Hãy theo dõi hành trình này, vì nó không chỉ là câu chuyện của NASA mà là của tất cả chúng ta.
Xem thêm: Tàu vũ trụ chiến đấu sức mạnh hủy diệt giữa các vì sao
Bình Luận